عقايد و اعمال ديني، كه در دوره باستان در همه ابعاد زندگي انسان نفوذ كرده بود، در فرايند داد و ستد ميان جوامع، ناگريز در سراسر حوزه مديترانه پخش مي شد: افراد حرفه اي دوره گرد و كاريزماتيك در كسوت شفادهنده، تطهير كننده، نفرين كننده و كارشناس پذيرش آييني به همه جا سفر و از اين ره ها امرار معاش مي كردند.